Ντολόρες Ιμπαρούρι ή αλλιώς «Πασιονάρια»

Στις 12 Νοεμβρίου του 1987, έκλεισε τα μάτια της, σε ηλικία 93 ετών, η επαναστάτρια που για περισσότερο από μισό αιώνα γοήτευσε και ενέπνευσε με το ασυμβίβαστο πνεύμα της ανθρώπους και κινήματα σε ολόκληρο τον κόσμο, Ντολόρες Ιμπαρούρι, ή αλλιώς «Πασιονάρια».

Όγδοη από τα έντεκα παιδιά μιας φτωχικής οικογένειας Βάσκων ανθρακωρύχων, αναγκάζεται να εγκαταλείψει το σχολείο σε ηλικία 15 ετών για να στηρίξει οικονομικά την οικογένειά της. Το 1919 παντρεύεται τον Χουλιάν Ρουίζ, ανθρακωρύχο και συνδικαλιστή. Η φυλάκισή του ένα χρόνο αργότερα, λόγω συμμετοχής του σε μια γενική απεργία, ενέτεινε την οικονομική δυσχέρεια της οικογένειας και κινητοποίησε πολιτικά την Ιμπαρούρι.

Το La Pasionaria (Λουλούδι του Πάθους) ήταν το ψευδώνυμο που χρησιμοποίησε στα πρώτα της άρθρα στην τοπική εφημερίδα ανθρακωρύχων El Minero Vizcaino. Το όνομα αυτό την ακολουθεί έκτοτε.

Η ενασχόλησή της με την Αριστερά ξεκινάει το 1920, χρονιά που εκλέγεται στην Επαρχιακή Επιτροπή του Βάσκικου Κομουνιστικού Κόμματος. Περίπου δέκα χρόνια αργότερα, μετακομίζει στη Μαδρίτη, όπου γίνεται συντάκτρια της αριστερής εφημερίδας Mundo Obrebo. Οι επιρροές του Μαρξ, παρά τις ρωμαιοκαθολικές καταβολές της οικογένειάς της, είναι έντονες. Σύντομα, γίνεται μέλος του Κομουνιστικού Κόμματος της Ισπανίας.

Η έντονη δράση της και ο φλογερός της λόγος την οδήγησαν αρκετές φορές στην φυλακή. Στις προτεραιότητές της: η βελτίωση των συνθηκών εργασίας και υγειονομικής περίθαλψης των εργατών. Με το ξέσπασμα του Ισπανικού Εμφυλίου το 1936, ο αντιφασιστικός αγώνας αποκτά σάρκα και οστά. ¡No Pasaran! (Δεν θα περάσουν) φωνάζει και ο λαός ακολουθεί. Καλεί τις γυναίκες να πολεμήσουν με μαχαίρια και καυτό λάδι κατά της δικτατορίας. Η επιρροή του Κομουνιστικού Κόμματος αυξάνεται και η Ιμπαρούρι αποτελεί πλέον κεντρική του φιγούρα.

Η νίκη του φασιστικού καθεστώτος του Φράνκο το 1939 την οδηγεί στην εξορία. Η Πασιονάρια μεταβαίνει στη Σοβιετική Ένωση, όπου οι αγώνες της ήταν ήδη γνωστοί, και συνεχίζει την πολιτική της δραστηριότητα. Την ακολουθεί κι ο γιος της, ο οποίος κατατάσσεται στον Κόκκινο Στρατό. Χάνει, ωστόσο, τη ζωή του στη Μάχη του Στάλινγκραντ το 1942. Το 1944, κι ενώ βρίσκεται ακόμα στην εξορία, γίνεται Γενική Γραμματέας του Κομουνιστικού Κόμματος της Ισπανίας. Η Σοβιετική Ένωση της αποδίδει το Βραβείο Ειρήνης του Λένιν και το Βραβείο του Τάγματος του Λένιν, αναγνωρίζοντας την προσφορά της στους αγώνες κατά των καταπιεστικών καθεστώτων. Πλέον, είναι πρόεδρος του Κόμματος, τίτλο που διατηρεί μέχρι το τέλος της ζωής της.

Μόνο μετά τον θάνατο του στρατηγού Φράνκο επιστρέφει στη χώρα της, όπου την υποδέχονται θριαμβευτικά. Η Πασιονάρια είναι για τον ισπανικό λαό, το πρόσωπο, το έμβλημα που τόλμησε να αντιπαραταχθεί σε ένα καθεστώς που καταπάτησε την ελευθερία του και αμαύρωσε την Ιστορία του. Ο ίδιος ο Χέμινγουεϊ εμπνεύστηκε στο βιβλίο του Για ποιον χτυπάει η καμπάνα από το μεγαλείο της γυναίκας Ντολόρες Ιμπαρούρι.