Τι σκέφτεστε όταν έρχεται στο μυαλό σας ο όρος «επιστημονική φαντασία»; Για τους πιο πολλούς είναι συνδεδεμένος με εικόνες από τον «Πόλεμο των Άστρων» και το «Σταρ Τρεκ»: Ακτίνες λέιζερ, περίεργες αμφιέσεις, εντυπωσιακά διαστημόπλοια, εξωγήινα όντα (άλλες φορές περισσότερο και άλλες φορές λιγότερο φιλικά) και πολλά πολλά άλλα. Ωστόσο, η ΕΦ δεν είναι προϊόν των τελευταίων δεκαετιών (ειδικότερα) και της σύγχρονης εποχής (γενικότερα), καθώς πάει πίσω αιώνες- χιλιετίες, για την ακρίβεια, καθώς πάντοτε οι άνθρωποι ονειρεύονταν φανταστικές ιστορίες και περιπέτειες στο μέλλον, με νέες τεχνολογίες και μυστηριώδη πλάσματα.
Πολύ πριν τον Ιούλιο Βερν (ο οποίος θεωρείται ένας από τους «πατέρες» του είδους), έργα επιστημονικής φαντασίας (ακόμα και αν ο όρος είναι προϊόν της σύγχρονης εποχής, κάλλιστα μπορεί χρησιμοποιείται και για έργα που είναι πολύ παλαιότερα από αυτόν) συγγραφείς έγραφαν έργα που θα μπορούσαν να οριστούν με σημερινούς όρους και κριτήρια ως επιστημονική φαντασία (ή, σε κάποιες περιπτώσεις, space opera). Μεταξύ αυτών συναντώνται διάσημα ονόματα της ιστορίας, όπως ο Γιοχάνες Κέπλερ, ενώ κλασικά έργα όπως ο «Φρανκενστάιν» της Μαίρης Σέλεϊ ή ο «Πόλεμος των Κόσμων» και το «Νησί του Δόκτορος Μορώ» του Χ. Τζ. Γουέλς θεωρούνται πλέον «καθαρόαιμα» έργα ΕΦ. Παρόλα αυτά, αναζητώντας ακόμα πιο πίσω, στην αρχή του είδους, διαπιστώνει κανείς πως η ρίζα είναι ελληνική: Ο λόγος για το «Αληθής Ιστορία» (ή «Αληθή Διηγήματα» )του Λουκιανού.
Ο Λουκιανός ο Σαμοσατεύς (125-180 μΧ), Σύριος στην καταγωγή, ήταν ρήτορας και σατιρικός συγγραφέας που έγραφε στα ελληνικά- ένας από τους σημαντικότερους αττικιστές συγγραφείς και πραγματικό τέκνο του ελληνιστικού κόσμου (η ελληνιστική περίοδος βέβαια είχε λάβει τέλος με την υποταγή των ελληνιστικών βασιλείων στους Ρωμαίους χρόνια πριν, αλλά η κληρονομιά της συνέχισε να αντηχεί στην Ανατολή και πέραν αυτής για αιώνες). Ασχολήθηκε με τη ρητορική, μετά στράφηκε στη φιλοσοφία και βασικό χαρακτηριστικό των έργων του είναι το χιουμοριστικό, κωμικό ύφος και για αυτό πολλά από τα έργα του είναι σατιρικού χαρακτήρα. Μεταξύ αυτών είναι και η «Αληθής Ιστορία», η οποία στην ουσία είναι μια σάτιρα των ταξιδιωτικών μυθιστορημάτων τα οποία ήταν δημοφιλή κατά την περίοδο εκείνη. Αντικείμενό του είναι ένα φανταστικό ταξίδι στη Σελήνη, όπου ο Λουκιανός και οι σύντροφοί του φτάνουν αφού περνούν τις Πύλες του Ηρακλέους (σημερινό Γιβραλτάρ) και το σκάφος τους παρασύρεται από μια καταιγίδα.
Στο συναρπαστικό αυτό ταξίδι συναντούν κάθε είδους φανταστικά πλάσματα, και κάποια στιγμή καταλήγουν να εμπλακούν σε έναν διαστημικό πόλεμο, ανάμεσα στους κατοίκους της Σελήνης και τους κατοίκους του Ήλιου, οι οποίοι είναι σε διαμάχη για τον αποικισμό του πλανήτη Εωσφόρου (Αφροδίτης). Και στους δύο στρατούς συναντά κανείς αλλόκοτα, υβριδικά πλάσματα, τα οποία δεν θα είχαν τίποτα σήμερα να ζηλέψουν από τις ξέφρενες περιπετειώδεις ιστορίες «όπερας του Διαστήματος» (space opera), χαρακτηριστικότερη των οποίων είναι το διάσημο σε κάθε γωνιά του πλανήτη Star Wars.
Κατά την επιστροφή τους, οι ήρωες περνούν και άλλες περιπέτειες, στο πλαίσιο των οποίων βρίσκονται σε φανταστικούς προορισμούς, εμπνευσμένους από ελληνικούς μύθους- και τον συγγραφέα να καταλήγει υποσχόμενος συνέχεια του έργου (άλλη μία μια μεγάλη παράδοση της ΕΦ- αυτή των...sequels).
Παρά τον χαρακτήρα σατιρικής φαντασίας του έργου, η «Αληθής Ιστορία» έχει, αν όχι όλα, σίγουρα τα περισσότερα από τα σύγχρονα χαρακτηριστικά πολλών έργων επιστημονικής φαντασίας: Ταξίδια στο Διάστημα, επαφές με ξένες μορφές ζωής, πολέμους στο Διάστημα, περίεργα φαινόμενα, κόσμους που λειτουργούν με βάση άλλους νόμους της Φυσικής και πάνω από όλα την αίσθηση της περιπέτειας. Υπό αυτή την έννοια, το έργο του Λουκιανού μπορεί να θεωρηθεί κάλλιστα «γενάρχης» του είδους- και η αλήθεια είναι πως, αν θελήσει να πάει κανείς ακόμα πιο πίσω, θα μπορούσε να βρει έργα με στοιχεία ΕΦ τα οποία αντλούνται από αρχαίους μύθους και θρύλους (από τον μεταλλικό γίγαντα Τάλω των Αργοναυτών μέχρι την Ατλαντίδα που παρουσιάζει ο Πλάτωνας και πολλά άλλα παρεμφερή)...αλλά αυτή είναι μάλλον μια διαφορετική συζήτηση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου