Τρίτη 15 Δεκεμβρίου 2020

Πρωτοβουλία Δικηγόρων: Άμεσα μέτρα προστασίας από τον Covid-19 στις φυλακές

 Το σοβαρό ζήτημα της έκρηξης της πανδημίας και μέσα στις φυλακές, με χαρακτηριστικά παραδείγματα της Λάρισας και των Διαβατών, αναδεικνύει σε ανακοίνωσή της η Πρωβουλία Δικηγόρων Αθηνών.

«Εν μέσω του δεύτερου κύματος της πανδημίας και σχεδόν ένα χρόνο από την εμφάνιση του κορωνοϊού, οι φυλακές της χώρας λειτουργούν υπό απαράδεκτες συνθήκες, τόσο σε θέματα υγιεινής, ασφάλειας και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, όσο και σε θέματα συνωστισμού» τονίζει, μεταξύ άλλων, η Πρωτοβουλία.

Ολόκληρη η ανακοίνωση έχει ως εξής:

«Η τήρηση των οδηγιών του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας αναφορικά με τους χώρους κράτησης θα έπρεπε να είναι μόνο η αρχή - και δυστυχώς μόνο η αρχή δεν είναι – δια τη διασφάλιση της υγείας και κατ’ επέκταση της ζωής των κρατουμένων και των σωφρονιστικών υπαλλήλων όλων των καταστημάτων κράτησης της χώρας. Αποτελεί υποχρέωση και μέλημα κύριο – και ουχί παρεπόμενο - κάθε πολιτείας η οποία επενδύεται τον δημοκρατικό μανδύα, να έχει αναπτύξει αντανακλαστικά δια την αντιμετώπιση της πανδημίας στα λιγότερο ευνοημένα στρώματα του κοινωνικού κορμού, ενώ το αρμόδιο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη έπρεπε ήδη - ως έχει εγκληθεί άλλωστε και από τον ΔΣΘ με ψήφισμα του στις 19/11/20 -, να προβεί σε νομοθετική πρωτοβουλία δια την άμεση αποσυμφόρηση των φυλακών ανά την επικράτεια.

Το εν λόγω μέτρο είναι και το μόνο που δεν φαντάζει ημίμετρο μπροστά στη λαίλαπα που φέρνει η συνθήκη του κορωνοϊού σε ένα από τα πιο ευάλωτα στρώματα του κοινωνικού αμαλγάματος, καθόσον είναι και το μοναδικό μέτρο που μπορεί σε σύντομο χρονικό διάστημα αποτελεσματικά να αποτρέψει τη διάδοση της νόσου εντός των καταστημάτων κράτησης, και να σώσει ζωές.

Είναι καιρός -πράγματι - η πολιτεία να αποδείξει εμπράκτως ότι τα εν λόγω ιδρύματα έχουν σωφρονιστικό και όχι εκδικητικό χαρακτήρα όπως ο χαρακτήρας τους ορίζεται άλλωστε και από το ίδιο το Σύνταγμα της χώρας. Ότι οι άνθρωποι οι οποίοι βρίσκονται στην εν λόγω συνθήκη δεν είναι άνθρωποι δευτέρας διαλογής και η ζωή τους μετράει το ίδιο με του οποιουδήποτε πολίτη που κινείται ελεύθερος στη χώρα.

Είναι ενάντια σε κάθε λογική να θεωρήσουμε αποδεκτά/ικανοποιητικά τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί μέχρι σήμερα από τους αρμόδιους φορείς δια την αντιμετώπιση του κορωνοϊού στις φυλακές, καθότι πέρα από την κραυγαλέα τους αναποτελεσματικότητα αλλά και αντίφαση, έχουν κατακρεουργήσει τα δικαιώματα των φυλακισμένων και επιβαρύνουν την ήδη βεβαρημένη ψυχική και σωματική τους υγεία. Την ίδια στιγμή που εφαρμόζεται για προληπτικούς λόγους περιορισμός των ευεργετημάτων των κρατουμένων (βλ. άδειες) απομόνωση στα κελιά (καθολικά lock down εντός των ιδρυμάτων) σε συνδυασμό με τους ταυτόχρονους σοβαρούς περιορισμούς σε βασικές λειτουργίες των φυλακών (βλ. επισκεπτήρια) τόσο οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι όσο και οι ίδιοι οι κρατούμενοι μετακινούνται σε δικαστικές, ανακριτικές και αστυνομικές αρχές με την τήρηση –και αν- των ελάχιστων μέτρων πρόληψης του κορωνοϊού. Τα παντελώς αντιφατικά αυτά μέτρα -που συνεχώς ανανεώνονται-, πέρα από το γεγονός ότι δεν υπαγορεύονται από αντίστοιχες Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου ούτε συνοδεύονται έστω από αιτιολογικές εκθέσεις (ενώ η νομιμότητα των αποφάσεων περί αναστολής χορήγησης αδειών κρατουμένων και λοιπών απαγορεύσεων από τη Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής χωλαίνει), δεν δύνανται σε καμία περίπτωση να πραγματώσουν τον σκοπό διαφύλαξης της ψυχικής και σωματικής υγείας των κρατουμένων παρά μόνο να δείξουν δια της όλως δυσανάλογης αυστηρότητάς τους, την πλασματική τήρηση των τύπων. Είναι άλλωστε γνωστό τόσο από μαρτυρίες κρατουμένων αλλά και σωφρονιστικών υπαλλήλων ότι οι χώροι και τα αστυνομικά οχήματα δεν απολυμαίνονται, τα είδη υγιεινής ελλείπουν κι υπάρχουν μόνο σε διακριτές θέσεις αντισηπτικά σωληνάρια τα οποία έχουν καταναλωθεί(!) και δεν ανανεώνονται, εικόνα αρκετή για να επισφραγίσει την ως άνω τραγέλαφο κατάσταση.

Επί των πραγματικών περιστατικών, άξια μνείας μεταξύ δεκάδων άλλων και τα κάτωθι.

Στις φυλακές της Λάρισας οι κρατούμενοι που βρέθηκαν θετικοί στον ιό Covid-19 βρίσκονται από την Τετάρτη 2 Δεκεμβρίου σε καθεστώς καραντίνας μέσα στη φυλακή σε ένα «ειδικά διαμορφωμένο χώρο», ήτοι ένα θάλαμο με 60 κλίνες, τέσσερις τουαλέτες και χωρίς ουδεμία τροποποίηση ή παροχή που να διαφέρει από την υπόλοιπη φυλακή. Σύμφωνα δε, με καταγγελίες των ίδιων των κρατουμένων η διοίκηση της φυλακής δε φρόντισε να καθαριστεί και να απολυμανθεί ο χώρος ενώ μετά από πρωτοβουλία των κρατούμενων που βρέθηκαν εκεί, τους παρασχέθηκαν καθαριστικά ούτως ώστε να προβούν μόνοι τους (!) εις την απολύμανση του χώρου.

Ο αριθμός τους συνεχώς αυξάνεται, καθώς στα αρχικά 54 κρούσματα προστέθηκαν άλλα 32 στις 8.12.2020 και άλλα 33 στις 11.12.2020, με αποτέλεσμα 1 στους 6 περίπου κρατούμενους της συγκεκριμένης φυλακής να έχει βρεθεί θετικός, ενώ κανείς δεν γνωρίζει πόσοι είναι πραγματικά οι νοσούντες αφού δεν γίνονται τεστ σε όλους.

Αντίστοιχα στις φυλακές Διαβατών οι κρατούμενοι καταγγέλλουν ότι παρά τα κρούσματα κορωνοϊού διαβιούν κυριολεκτικά ο ένας πάνω στον άλλον χωρίς τα στοιχειώδη μέσα προστασίας και χωρίς καμιά μέριμνα για τους φορείς του ιού, ενώ δεν τους έχουν παρασχεθεί μάσκες ή απολυμαντικά. Σύμφωνα με αναφορές των ίδιων των κρατουμένων, διαβιούν 10 άτομα μέσα σε 20 τ.μ που αναλογούν κανονικά σε 5 άτομα ενώ ουδένας διαχωρισμός υφίσταται ανάμεσα στους κρατούμενους που έχουν διαγνωσθεί θετικοί στον ιό και στους λοιπούς. Ταυτόχρονα καταγγέλλουν τη μη πρόσβαση σε πλυντήρια ενώ απαγορεύεται να δίνουν τα ρούχα στους συγγενείς τους οι οποίοι θα μπορούσαν να βοηθήσουν εις τον καθαρισμό των εν λόγω (καθώς το αρμόδιο υπουργείο έχει απαγορεύσει τα επισκεπτήρια), ενώ καταγγέλλουν ακόμη και μη παροχή ζεστού νερού πέρα από μια ώρα τη μέρα.

 

Όπως λοιπόν ορθώς παρατηρούν οι κρατούμενοι, στα Διαβατά όπως και στις υπόλοιπες φυλακές στην Ελλάδα ο βασικός άξονας της αντιμετώπισης της πανδημίας εντός των φυλακών δείχνει να εστιάζει στην αποτροπή της εισόδου του ιού, κυρίως μέσω των απαγορεύσεων βασικών λειτουργιών των φυλακών και σαφώς χωρίς έμφαση στην υγειονομική θωράκιση.

Εν μέσω του δεύτερου κύματος της πανδημίας και σχεδόν ένα χρόνο από την εμφάνιση του κορωνοϊού, οι φυλακές της χώρας λειτουργούν υπό απαράδεκτες συνθήκες, τόσο σε θέματα υγιεινής, ασφάλειας και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, όσο και σε θέματα συνωστισμού. Στις ελληνικές φυλακές, με δυναμικότητα 10.175 θέσεις, κρατούνται σήμερα 11.506 άνθρωποι. Σε πολλές από αυτές, η πληρότητα φτάνει και ξεπερνά το 200% (Βόλος, Κομοτηνή, Κως, Τρίπολη), ενώ στις μεγαλύτερες φυλακές (Κορυδαλλός, Λάρισα, Μαλανδρίνο, Τρίκαλα, Γρεβενά, Νιγρίτα και αλλού) η πληρότητα είναι σταθερά πάνω από το 100%.

Τα αιτήματα των κρατουμένων είναι και εύλογα και δίκαια. Η άμεση αποσυμφόρηση των φυλακών κρίνεται αναγκαία.

Το να εισακούει η πολιτεία τα αιτήματα και τις ανάγκες των φυλακισμένων είναι ο μόνος τρόπος να αποφευχθεί οι φωνές αυτές να γίνουν κραυγές, ενώ είναι ίσως και ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί η βιωσιμότητα ενός συστήματος που σκοπεύει να επανεντάξει και όχι να εκδικηθεί. Ως νομικοί έχουμε ύψιστο καθήκον να σταθούμε ενάντια στην απαξίωση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών των πολιτών είτε αυτοί βρίσκονται εντός είτε εκτός των στενών φυσικών ορίων των φυλακών ενώ δεν μπορούμε να διακινδυνέψουμε να καταστούμε εις ώτα μη ακουόντων.

Τα αιτήματα των κρατουμένων, συνοψίζονται ως κάτωθι: αποφυλάκιση σε κρατούμενους με υπόλοιπο ως έξι μήνες ακόμα και με ελαφρά πειθαρχικά παραπτώματα, εις όρων απόλυση σε ηλικιωμένους κρατούμενους και ευπαθείς ομάδες με υποκείμενα νοσήματα, άμεση αποφυλάκιση των υποδίκων για μικροαδικήματα, μείωση ορίων αναστολής σε 2/5 της ποινής με τα ευεργετικά μεροκάματα για καθείρξεις ή 1/3 πραγματικό χρόνο κράτησης και 1/5 της ποινής με τα ευεργετικά μεροκάματα για φυλακίσεις για όλη τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης, μεταφορά ασθενών βαρυποινιτών που δεν είναι δυνατόν να αποφυλακιστούν σε δομές που υποστηρίζονται από μέτρα προφύλαξης, προσέλευση του προσωπικού μία ώρα νωρίτερα του ωραρίου για να υπόκεινται σε τακτικό έλεγχο rapid test σε κάθε βάρδια, διακοπή ποινής σε κρατούμενους που περιμένουν να δικαστούν σε δεύτερο βαθμό και αναβάλλεται η δίκη τους για πάνω από έξι μήνες, μη προφυλάκιση για ελαφρά αδικήματα και τοξικοεξαρτημένους, παροχή υγειονομικών υλικών (αντισηπτικά, μάσκες, λαστιχένια γάντια) για όλους τους κρατούμενους, σχολαστικοί έλεγχοι και μέτρα καραντίνας για κάθε αναγκαστική προφυλάκιση και σχολαστική απολύμανση όλων των υλικών που εισέρχονται στις φυλακές.

Συναφώς, το πρόταγμα της Κυβέρνησης «κρατάμε αποστάσεις», δεν μπορεί να εφαρμόζεται επιλεκτικά. Η Ελλάδα εν αντιθέσει με άλλες χώρες της Ευρώπης, δεν έλαβε έγκαιρα μέτρα για την αποσυμφόρηση των καταστημάτων κράτησης παρότι οι φυλακές όπως και κάθε κλειστή δομή, αποτελούν ένα περιβάλλον υψηλού κινδύνου μετάδοσης του ιού. Πολλώ δε μάλλον, όταν ο πληθυσμός των κρατουμένων είναι μεγαλύτερος του προβλεπόμενου (υπερπληθυσμός σχεδόν όλων των φυλακών της χώρας), όπου ο κίνδυνος εξάπλωσης εντός της δομής γίνεται πολλαπλάσιος.

Αντίθετα, στη χώρα μας προτάχθηκε ως βασικό μέτρο η οριζόντια διακοπή της επικοινωνίας των κρατουμένων με το κοινωνικό τους περιβάλλον, μέσω της απαγόρευσης επισκεπτηρίων και τακτικών αδειών. Και δυστυχώς αντί ήδη να έχουν ληφθεί μέτρα αποσυμφόρησης και βελτίωσης της κατάστασης που επικρατεί, η κυβέρνηση προώθησε και ψήφισε νόμο περαιτέρω περιορισμού στοιχειωδών δικαιωμάτων των κρατουμένων, όπως αυτό στην άδεια, ένα δικαίωμα το οποίο ήδη εδώ και μήνες έχει παγώσει με την πρόφαση της αντιμετώπισης της πανδημίας.

Ήδη τρεις κρατούμενοι από τις φυλακές Διαβατών έχασαν τη ζωή τους λόγω του κορωνοϊού, όπως συνέβη και με σωφρονιστικό υπάλληλο των φυλακών Λάρισας, γεγονός που αποδεικνύει την επιτακτικότητα της λήψης αποφάσεων χωρίς περαιτέρω χρονοτριβές και καθυστερήσεις.

Η Κυβέρνηση οφείλει και έχει την ευθύνη να λάβει αποφάσεις και μέτρα άμεσα υλοποιήσιμα, με πρώτιστο στόχο την αποσυμφόρηση των καταστημάτων κράτησης, υιοθετώντας τις προτάσεις διεθνών οργανισμών (ΟΗΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης) και εθνικών φορέων (Συνήγορος του Πολίτη), εάν δεν θέλουμε να θρηνήσουμε περαιτέρω θύματα.

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΔΙΚΗΓΟΡΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

14 Δεκεμβρίου 2020».

Από το tvxs.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου