Bίλα, πολιτιστικό κέντρο

Κοινωνικός χώρος που φιλοξένησε πλήθος εκδηλώσεων ήταν το κτίριο στη συμβολή Χέυδεν και Αχαρνών. Αποτέλεσε επίσης αντιρατσιστική νησίδα στην ευρύτερη περιοχή
Του Ματθαίου Τσιμιτάκη

«Βίλα των οργίων», «κέντρο ανομίας» και άλλα εντυπωσιοθηρικά γράφτηκαν τις τελευταίες ημέρες γύρω από την κατάληψη του κτιρίου που βρίσκεται στη συμβολή Χέυδεν και Αχαρνών. Κοινό χαρακτηριστικό τους είναι η σύμπλευση με την κυρίαρχη γλώσσα των δελτίων ειδήσεων η οποία τείνει να συσκοτίζει αντί να εξηγεί. Ανατρέξαμε στο αρχείο και μιλήσαμε με έναν από τους συμμετέχοντες στην κατάληψη, προκειμένου να καταλάβουμε τι ήταν και τι αντιπροσώπευε η κατάληψη της Βίλας Αμαλίας.

«Παιδί» της πολιτικής και κοινωνικής αναταραχής που ακολούθησε την αθώωση του αστυνομικού Αθανάσιου Μελίστα το 1990 για τον φόνο του 15χρονου Μιχάλη Καλτεζά, στα επεισόδια που ακολούθησαν την πορεία για την επέτειο του Πολυτεχνείου το 1985. Μετά από 16 ημέρες κατάληψης του Μετσόβιου, μια ομάδα αναρχικών κατέλαβε ένα εγκαταλειμμένο κτίριο του Ιδρύματος Ωνάση στη λεωφόρο Αμαλίας, από όπου πήρε και το όνομά της η κατοπινή κατάληψη της οδού Χέυδεν. Η αστυνομία εκκένωσε το κτίριο, όμως δεν κινήθηκε νομικά εναντίον τους.

Ετσι, ήρθε να προστεθεί στις καταλήψεις στέγης της εποχής, που λειτούργησαν και σαν κοινωνικά κέντρα αυτο-οργάνωσης αποτελώντας την ελληνική εκδοχή ενός ευρωπαϊκού φαινομένου. Τη δεκαετία του ’90 «φιλοξένησε» συναυλίες της ανεξάρτητης σκηνής που διοργανώνονταν από τις συλλογικότητες που συμμετείχαν, λειτουργούσε θεατρική ομάδα, ανοιχτό βιβλιοπωλείο, λιθογραφική μονάδα, ενώ πραγματοποιούνταν και προβολές. Μετρά άλλες τρεις τουλάχιστον επεμβάσεις της αστυνομίας και αντίστοιχες ανακαταλήψεις.

«Βασικό χαρακτηριστικό των δράσεων στον χώρο ήταν ο αντιεμπορευματικός χαρακτήρας τους, ο αντικαταναλωτισμός και η αυτοδιαχείριση» εξηγεί ο Χ.Κ. (τα στοιχεία του είναι στη διάθεση της εφημερίδας), ο οποίος συμμετείχε τόσο στη Βίλα όσο και σε άλλες καταλήψεις, ήδη από τη δεκαετία του ’90.

«Ο χώρος είχε σαφή πολιτικό προσδιορισμό και αυτό φαινόταν στις επιλογές που έκανε η συνέλευση. Για παράδειγμα, μεγάλα συγκροτήματα της πρώτης δεκαετίας, όπως οι Deus ex machina, αποκλείστηκαν από τον χώρο, όταν αποφάσισαν να αρχίσουν να δίνουν συναυλίες σε εμπορικούς χώρους με εισιτήριο. Ακόμα και οι εκδόσεις ή μια δισκογραφική εταιρεία που κάναμε, όλα στρέφονταν κατά του καταναλωτισμού. Και όποια χρήματα προέκυπταν από αυτές τις δραστηριότητες είτε πήγαιναν στη στήριξη φυλακισμένων ή στη συντήρηση και την ανάπτυξη εγχειρημάτων αυτο-οργάνωσης.

Πολλά συγκροτήματα που δεν μπορούσαν να πληρώνουν για τις πρόβες τους έρχονταν εδώ, δωρεάν. Το κίνημα των καταλήψεων ήταν κίνημα ανάγκης, για παράδειγμα επιχειρούσε να καλύψει στεγαστικές και κοινωνικές ανάγκες, αλλά ήταν και κίνημα επιθυμίας. Θέλαμε να μείνουμε μαζί, να κάνουμε περιοδικά, βιβλιοθήκες, ραδιοφωνικούς σταθμούς. Να υπάρξουμε και να δράσουμε συλλογικά στην κοινωνία».

- Σε καμιά από τις τρεις δίκες που έχουν γίνει μέσα στα χρόνια δεν έχει καταδικαστεί κάποιος για την κατάληψη. Γιατί;

«Γιατί στην πραγματικότητα η κατάληψη ήρθε να δώσει ζωή σε ένα οίκημα που είχε εγκαταλειφθεί από τον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων στον οποίο ανήκει. Μέχρι το ’90 ήταν εστία μόλυνσης και κατάλυμα τοξικομανών. Σε σχετική έρευνα που κάναμε εκείνη την εποχή, βρήκαμε ότι υπήρχαν χιλιάδες σπίτια του Δημοσίου που έμεναν κλειστά, ενώ την ίδια ώρα υπηρεσίες του Δημοσίου πληρώνανε υπέρογκα ενοίκια σε ιδιώτες και ταυτόχρονα παρατηρούνταν έλλειψη χώρων για κοινωνικές και πολιτιστικές δραστηριότητες. Πλήρης κοροϊδία».

- Η Βίλα όμως ήταν και το αντιφασιστικό κέντρο σε μια ευαίσθητη περιοχή, σωστά;

«Βέβαια, και αυτό το ξέρει και η γειτονιά αλλά και η Χρυσή Αυγή. Πέρυσι το καλοκαίρι, λίγο μετά το περιστατικό της δολοφονίας του 44χρονου, η υποτιθέμενη επιτροπή κατοίκων της περιοχής που ελέγχεται από τη Χρυσή Αυγή θεώρησε ότι μπορεί να επιτεθεί στη Βίλα με τις πλάτες των ΜΑΤ, όπως άλλωστε έχει γίνει επανειλημμένα. Εννοώ ότι δεν είναι σημερινή η δίωξη της Βίλας. Είναι ένα αγκάθι για κάποιους».

Απο την ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ.