Ενάντια στο μοντέρνο ποδόσφαιρο ή για ένα ποδόσφαιρο των «από κάτω»;

Tου Mark Perryman

Οι απογοητευμένοι με την Πρέμιερ Λιγκ και τον τρόπο που είναι δομημένο το σύγχρονο ποδόσφαιρο υιοθέτησαν το σύνθημα «Ενάντια στο Μοντέρνο Ποδόσφαιρο».  Μια πρώτη παραλλαγή του συνθήματος εμφανίστηκε αρχικά στο μπλουζάκι ενός οπαδού της Κροατίας στο Euro 2008. «Ενάντια στο Ποδόσφαιρο Μόδας», έγραφε.

Το σύνθημα ήταν αρκετά διεθνιστικό ώστε να έχει νόημα για πολλούς. Όμως, το να είσαι «εναντίον» είναι η κλασική στάση του αντιπολιτευόμενου.  Είναι σίγουρα μια πιασάρικη φράση, που ταιριάζει απόλυτα για να γίνει σύνθημα σε μπλουζάκι, όμως το «Κατά του Μοντέρνου Ποδoσφαίρου» είναι όλο και πιο προβληματικό για τρεις λόγους.

Πρώτον, υπάρχουν περισσότερες από μία εκδοχές της νεωτερικότητας του ποδοσφαίρου. Μήπως αυτό το «κατά» στρέφεται ενάντια στην ανάπτυξη του γυναικείου ποδοσφαίρου και του ποδοσφαίρου των προσφύγων, ενός παιχνιδιού χωρίς σύνορα, με τον ακαταμάχητο πλουραλισμό των οπαδών, όπου οι διαχωρισμοί της φυλής, του φύλου, της σεξουαλικότητας και της εθνικότητας αμφισβητούνται; Πού τελειώνει  το «κατά» και πού κρύβεται ο συντηρητισμός ή κάτι χειρότερο;

Δεύτερον, η επιχείρηση του ποδοσφαίρου έχει καταστεί αδιαχώριστη από την πολυεθνική εταιρική εξουσία.  Η μακρο-πολιτική για τη μεταρρύθμιση του παιχνιδιού, που παραδοσιακά υιοθετήθηκε τόσο από το Εργατικό Κόμμα Βρετανίας, όσο και από συνδέσμους όπως η Ομοσπονδία Υποστηρικτών του Ποδοσφαίρου, προϋποθέτει ότι ο κάθε εμπλεκόμενος θα εφαρμόσει αυτές τις προτάσεις, κάτι σχεδόν αδύνατο ακόμα και να το φανταστεί κάποιος. Επιπλέον, έχω την αίσθηση ότι μια κυβέρνηση των Εργατικών στη Βρετανία θα είχε πολλά περισσότερα στο μυαλό της από την εθνικοποίηση της Πρέμιερ Λιγκ.

Τρίτον, είναι απαραίτητο να επαναπροσδιοριστεί η οπαδική κουλτούρα όχι σε τόσο με όρους σκληρών καταναλωτών, αλλά ως ένα κοινωνικό κίνημα με την ικανότητα αλλαγής.

Επί του παρόντος πρόκειται για ένα μειοψηφικό κίνημα, και όπως όλα αυτά τα κινήματα ξεκινά με μεγάλες φιλοδοξίες και μέτρια πρόοδο.  Η πιθανότητα να μεγαλώσει και να επηρεάσει τις αλλαγές εξαρτάται από την ικανότητα να εμπνεύσει, μέσα από μικρές νίκες που μπορούν να πείσουν ότι αυτή είναι μια κατεύθυνση που αξίζει να ακολουθήσουμε.

Μπορούμε να δούμε την άνοδο αυτού του κινήματος στους μαχητικούς αντιρατσιστές οπαδούς  του Κλάπτον, της Γουάιτχοκ και αλλού. Στην ανάπτυξη των νεοσυσταθέντων ποδοσφαιρικών συλλόγων της Hackney Wick FC, City of Liverpool FC, και της γυναικείας ομάδας AFC Unity του Σέφιλντ. Στην εξάπλωση των ομάδων οπαδικής βάσης. Στο σύνθημα υπέρ των προσφύγων που ακούστηκε από μερικές κερκίδες, όχι στον βαθμό που εμφανίστηκε στη Bundesliga, αλλά αρκετό παρόν παρ΄ όλα αυτά.

Στον πυρήνα κάθε τέτοιας κίνησης είναι το φύλο. Εάν το ποδόσφαιρο πρόκειται να γίνει μοντέρνο για όλους, τότε πρέπει να αμφισβητηθεί η παγιωμένη «αρρενωπότητα» του αθλήματος. Η αντιμετώπιση του γυναικείου ποδοσφαίρου ως διαφορετικού αλλά ισότιμου είναι ένα βασικό βήμα προς ένα πραγματικά συμπεριληπτικό  παιχνίδι.

Σε αυτή τη βάση, η πρωτοβουλία Equality της Lewes FC, όπου το μπάτζετ της ανδρικής και της γυναικείας ομάδας είναι το ίδιο, είναι ένα μοντέλο προς την κατεύθυνση του οποίου το κίνημα των  «από κάτω» θα μπορούσε να πιέσει.

Αυτό δεν είναι το «fantasy football».  Πρόκειται για την ανακατασκευή του πολιτικού, την αναγνώριση ότι στη λαϊκή κουλτούρα σχηματίζονται ιδέες, οι περιορισμοί του «εφικτού» αμφισβητούνται και οι μετασχηματισμοί διαμορφώνονται. Η Μπράιτον, σύλλογος πλέον της Πρέμιερ Λιγκ, παίζει στην πόλη της, μια φιλοδοξία που κατέστη δυνατή χάρη σε μια δεκαπενταετή εκστρατεία των οπαδών της. Πρόκειται για ένα ζωντανό παράδειγμα κουλτούρας συλλόγου απολύτως πλαισιωμένης από μια οπαδική καμπάνια.
Είναι, λοιπόν, απολύτως συμβατό το ότι στο Μπράιτον, στο World Transformed Festival, δίπλα στο Συνέδριο του Εργατικού Κόμματος,  πολλοί από αυτούς που εμπλέκονται σε τέτοιες πρωτοβουλίες οργάνωσαν μια συζήτηση για το πώς μπορεί να είναι «το ποδόσφαιρο από τα κάτω».

Οποιαδήποτε τέτοια συζήτηση, για να έχει νόημα, απαιτεί συμμαχίες. Το Εργατικό Κόμμα και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις πρέπει να κοιτάξουν πέρα από τη στενότητα των δικών τους προγραμμάτων και της έλλειψης των δικών τους συμμαχιών. Το ποδόσφαιρο είναι σηματοδότης τόσων άλλων χώρων στον λαϊκό πολιτισμό, όπου πρέπει να είναι παρόντες οι Εργατικοί και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις, συνδέοντας τις ιδέες με την εμπειρία που βιώνει η αλλαγή.

Οι Νέοι Εργατικοί υιοθέτησαν το ποδόσφαιρο με τον ίδιο τρόπο που υιοθέτησαν το Britpop ως πολιτιστικό αξεσουάρ, που παρέχει ευκαιρίες για φωτογραφίες και σχέσεις με διάσημους. Ο Κορμπινισμός υπόσχεται κάτι διαφορετικό και η διαμόρφωση μιας λαϊκής, πολιτιστικής πολιτικής θα είναι ζωτικής σημασίας για κάθε εκπλήρωση αυτής της υπόσχεσης. Το ποδόσφαιρο είναι μόνο ένα από τα αμέτρητα ταξίδια με τα οποία ο Κορμπινισμός μπορεί να πετύχει νίκες εκτός κοινοβουλίου.

Το “Ποδόσφαιρο από τα κάτω” φοράει τα χρώματα της FC St Pauli ως έμπνευση. Αλλά είναι καιρός να κάνουμε αυτή την αλλαγή και στη δική μας εικόνα. Από κάτω προς τα πάνω, αλλά όχι σε αντίθεση με εκείνους που επιλέγουν να ακολουθήσουν την Premier League. Αυτό θα ήταν όχι μόνο μάταιο, αλλά και αυτοκαταστροφικό.
Αντ ‘αυτού, ως μια μειοψηφία θα είμαστε πρωτοπόροι στην πρακτική δυνατότητα δημιουργίας ενός παιχνιδιού που δεν χρειάζεται να είναι όπως είναι σήμερα. Ξανασκεφτόμενοι  το ποδόσφαιρο ως άθλημα για όλους και όχι ως μια επιχείρηση προσδιορισμένη στο κέρδος. Ιδεαλισμός; Σίγουρα. Όμως, εδώ είμαστε.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο opendemocracy.org, στις 8 Σεπτεμβρίου του 2017.

Για τον συγγραφέα

O Mark Perryman είναι μέλος των Εργατικών και κινήσεων για το Ποδόσφαιρο των “από κάτω”.  Έχει επιμεληθεί αρκετά βιβλία για την Αριστερά και αρθρογραφεί στο opendemocracy.org

Από το tvxs.