Εξήντα χρόνια στρουμφάκια: Κοινωνικά μηνύματα από το στρουμφοχωριό

Από το tvxs - Μάρθα Κίσκιλα:

Είναι ένα από τα πιο αγαπημένα παιδικά μικρών και μεγάλων. Τα καλοσυνάτα στρουμφάκια με το χαρακτηριστικό μπλε χρώμα, τα άσπρα σκουφιά και τα σπίτια - μανιτάρια κλείνουν φέτος τα 60 τους χρόνια. Αν αναλύσουμε διεξοδικά τους λόγους που τα στρουμφάκια είναι ακόμα τόσο δημοφιλή και αγαπητά θα βρούμε σίγουρα πολλούς. Ένας από αυτούς όμως είναι πιθανότατα ο θαυμασμός που νιώθουμε για την ιδιαίτερη κοινωνία που είχαν δημιουργήσει στο στρουμφοχωριό.

Μια κοινωνία αλληλεγγύης όπου όλοι είναι πρόθυμοι να προσφέρουν και να βοηθήσουν για το κοινό καλό, χωρίς προσωπικό όφελος. Και κάπως έτσι προκύπτει το ερώτημα αν μπορούν τελικά τα μπλε πλασματάκια να αποτελέσουν πρότυπο για μια σοσιαλιστική κοινωνία;

Ήταν 23 Οκτωβρίου του 1958 όταν έκαναν την εμφάνισή τους σαν συνοδευτικές φιγούρες των βελγικών κόμικ με τους μεσαιωνικούς ήρωες «Johan et Pirlouit». Ο σκιτσογράφος Πιερ Κουλιφόρ, που χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο Peyo, χτύπησε φλέβα χρυσού όταν τα δημιούργησε, αφού αποδείχθηκαν εξαιρετικά δημοφιλή και έχουν κάνει καριέρα όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και στην Ινδία, την Κίνα, τη Ρωσία και τη Λατινική Αμερική.

Το αρχικό τους όνομα είναι Les Schtroumpfs, μια λέξη που γεννήθηκε κατά τη διάρκεια ενός γεύματος που είχε ο Peyo με έναν φίλο του, ο οποίος έχοντας ξεχάσει προσωρινά τη λέξη «αλάτι», του ζήτησε να του περάσει το schtroumpf. Οι δύο συνέχισαν να μιλάνε, στα γαλλικά, χρησιμοποιώντας αυτή τη λέξη και έτσι γεννήθηκε η έννοια.

Αργότερα, ο Peyo που ήταν ήδη επιτυχημένος καλλιτέχνης, του οποίου ο πατέρας ήταν Άγγλος και η μητέρα Βελγίδα, τους αφιέρωσε μια ολόκληρη σειρά. Τα στρουμφάκια σπάνε ταμεία φθάνοντας σχεδόν το ένα δισεκατομμύριο ευρώ. Η ταινία που άφησε εποχή ήταν «τα στρουμφάκια και ο μαγεμένος αυλός» το 1975. Το 1981, η εταιρία παραγωγής Hanna-Barbera, που κυριάρχησε στην αμερικανική τηλεόραση των κινουμένων σχεδίων για πάνω από τρεις δεκαετίες στα μέσα του 20ου αιώνα, δημιούργησε μια τηλεοπτική σειρά 256 επεισοδίων, τα οποία μεταγλωττίστηκαν σε περίπου 30 γλώσσες και εξακολουθούν να παρουσιάζονται σε περισσότερα από 120 τηλεοπτικά κανάλια σε όλο τον κόσμο σήμερα. Παράλληλα, η τηλεοπτική σειρά απέσπασε και πολλά βραβεία Emmy.

Ο Peyo πέθανε από καρδιακή προσβολή το 1992, αλλά η οικογένεια του αποφάσισε να συνεχίσει το έργο του. Μια νέα σειρά επεισοδίων πρόκειται να γυριστεί το 2021. Αυτή τη φορά θα είναι κατασκευασμένα τρισδιάστατα σε κομπιούτερ όπως συνέβη και με την ταινία «Τα στρουμφάκια-το χαμένο χωριό» το 2017. Αξίζει να σημειωθεί ότι ακόμα και σήμερα τα στρουμφάκια δημιουργούνται με πολύ αγάπη, αφού τα ζωγραφίζουν πρώτα στο χαρτί και αργότερα η διαδικασία συνεχίζεται στον υπολογιστή.

Η σοσιαλιστική κοινωνία των Στρουμφ

Κάθε στρουμφάκι είναι γνωστό για το ιδιαίτερο «ταλέντο» του. Ο Σπιρτούλης είναι ο πιο έξυπνος, ο Λιχούδης μαγειρεύει, ο Ξεφτέρης είναι καλός στις κατασκευές κ.λπ. Όλους τους οργανώνει ο Μπαμπαστρουμφ, ο μεγαλύτερος και σοφότερος του χωριού, ενώ το στρουμφοχωριό λειτουργεί συλλογικά και χωρίς τη χρήση κανενός νομίσματος.

Επίσης, κατάφεραν να γίνουν δημοφιλή σε όλο τον κόσμο χωρίς να έχουν ιδιαίτερες πολιτιστικές αναφορές. «Είναι μοναδικές δημιουργίες, δεν έχουν κάποιο συγκεκριμένο πολίτευμα ή θρησκεία, και είναι πολυπολιτισμικά. Άνθρωποι σε όλο τον κόσμο μπορούν να αναγνωριστούν τους εαυτούς τους σε ένα στρουμφάκι. Όλοι μπορούν να είναι φιλικοί, καλοσυνάτοι και να βοηθούν τους άλλους όπως τα στρουμφάκια, ανεξάρτητα από το πού προέρχονται», αναφέρει η κόρη του Peyo, Veronique Culliford στο bbc.

Ωστόσο, υπάρχουν στοιχεία της δημιουργία τους στο Βέλγιο της δεκαετίας του ’50.  Η έλλειψη γυναικείων χαρακτήρων είναι ένα από αυτά τα στοιχεία που αποδεικνύουν την επιρροή της Καθολικής Εκκλησίας στην εκπαίδευση, επισημαίνει ο Willem de Graeve, διευθυντής του Βελγικού Κέντρου Κόμιξ στη Βρυξέλλες. «Ήταν μια εντελώς διαφορετική εποχή, κατά την οποία υπήρχε πολύ έντονος διαχωρισμός των φύλων στο Βέλγιο. Τα αγόρια και τα κορίτσια δεν μπορούσαν να έχουν κοινές περιπέτειες τότε», τόνισε.

Ο Peyo χρησιμοποίησε ανά περιόδους τα στρουμφάκια για να μεταφέρει πολιτικά μηνύματα, όπως στην ιστορία του King Smurf, όπου ένας χαρακτήρας καταλαμβάνει τον αυταρχικό έλεγχο του χωριού σε μια μεταφορά που είναι αντιδικτατορική. Πολλοί πιστεύουν μάλιστα ότι ο καλλιτέχνης ήθελε να προβάλει μέσα από τα στρουμφάκια τον σοσιαλισμό και μια πολιτική ιδεολογία που δίνει έμφαση στη συνεργασία, τη συλλογικότητα και την αλληλεγγύη.

Αυτό είναι πολύ πιθανό αν λάβει κανείς υπόψη του ότι τα στρουμφάκια ζούσαν χωρίς χρήματα, χρησιμοποιώντας τις προσωπικές τους δεξιότητες για το κοινό καλό, χωρίς να έχουν κάποιο προσωπικό όφελος. Επίσης μοναδικός τους στόχος είναι να εξασφαλίσουν την καλή λειτουργία και οργάνωση της κοινότητας, όπου όλοι θα ήταν ευχαριστημένοι και χαρούμενοι.