του Βλάσης Αγτζίδης*:
Μια από τις πλέον εμπνευσμένες κριτικές προσεγγίσεις της κοσμογονίας που επέφερε η Ρωσική Επανάσταση από τον Φεβρουάριο του 1917 με κορύφωση την κατάληψη της εξουσίας από τους μπολσεβίκους στις 7 Νοεμβρίου, ήταν το κείμενο της Ρόζας Λούξεμπουργκ με τίτλο «Ρωσική Επανάσταση».
Η Λούξεμπουργκ έγραψε το κείμενο μέσα στο κελί της φυλακής της στη Γερμανία, στα τέλη του 1918 - λίγο πριν τη δολοφονία της - έχοντας πληροφορηθεί για όλα τα στάδια της ιστορικής εξέλιξης στη Ρωσία μετά τον Οκτώβρη του ’17. Στο κείμενο αυτό επισήμανε τα λάθη και τις παραλήψεις της πρώτης περιόδου, που επρόκειτο να σφραγίσουν δραματικά το σοβιετικό πείραμα.
Διαφώνησε με την πολιτική του Λένιν στο ζήτημα της χωριστής ειρήνης Ρώσων - Γερμανών εν μέσω του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Η Λούξεμπουργκ θεωρούσε ότι το ζήτημα της ειρήνης είχε μπει σωστά από τους μπολσεβίκους ως σύνθημα κατά της κυβέρνησης του Κερένσκι. Όμως το σύνθημα είχε ως στόχο την πλήρη και ολοκληρωτική ειρήνευση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και όχι την μερική, χωριστή ειρήνη που ενίσχυε τον γερμανικό ιμπεριαλισμό και οδηγούσε στην παράταση του πολέμου. Θεωρούσε ότι η πρακτική της ξεχωριστής ειρήνης βασιζόταν στην αντίληψη που διακατείχε τον Λένιν ότι θα μπορούσε να χτιστεί «σοσιαλισμός σε μία χώρα».
Σχολίασε αρνητικά δύο βασικές θέσεις των Λένιν και Τρότσκι που έμελε να προκαλέσουν τα μεγαλύτερα προβλήματα στην προσπάθεια εδραίωσης του νέου καθεστώτος: το μοίρασμα της γης των γαιοκτημόνων, της εκκλησίας και του κράτους στους φτωχούς αγρότες που είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μικρού και καθυστερημένου κλήρου και το σύνθημα για το «δικαίωμα αυτοδιάθεσης των εθνοτήτων και απόσχισης από τη Ρωσία». Η Λούξεμπουργκ υποστήριξε ότι η κυβέρνηση των μπολσεβίκων είχε την μεγάλη ευκαιρία να προσχωρήσει εξαρχής στην μετατροπή της γης σε μεγάλες συνεταιριστικές επιχειρήσεις των αγροτών αποφεύγοντας τη δημιουργία μιας εχθρικής τάξης νέων ιδιοκτητών.
Όσον αφορά το εθνικό ζήτημα, θεωρούσε ότι η απόδοση του δικαιώματος απόσχισης ήταν μια «εθνικιστική συνταγή», που έθετε την εργατική τάξη των χωρών υπό των έλεγχο των αστικών δυνάμεων. Οπότε αντί τα εργατικά στρώματα της παλιάς Αυτοκρατορίας να παλέψουν για τον πλήρη κοινωνικό μετασχηματισμό, οδηγούνταν στην εθνική εσωστρέφεια και στον ανταγωνισμό: «...το πομπώδες ‘δικαίωμα της αυτοδιάθεσης των Εθνών’, δεν είναι παρά μια κούφια φρασεολογία και ένας μικροαστικός μυστικισμός… Μετατρέπεται σε μέσο κυριαρχίας της αστικής τάξης».
Η Λούξεμπουργκ έχει μια αδιαπραγμάτευτη θέση για το ζήτημα της ελευθερίας και της δημοκρατίας. Θεωρεί αδιανόητο το σοσιαλισμό χωρίς ελευθερία και δημοκρατικά δικαιώματα: «…Με τον αποκλεισμό της δημοκρατίας απ' την πολιτική ζωή καταστρέφονται οι ζωντανές πηγές κάθε πνευματικού πλούτου και προόδου… Η ελευθερία μόνο για τους οπαδούς της κυβέρνησης και μόνο για τα μέλη ενός κόμματος δεν είναι ελευθερία. Η ελευθερία νοείται πάντα ελευθερία γι' αυτόν που σκέφτεται διαφορετικά…».
Ακόμα και στο ζήτημα της «δικτατορίας του προλεταριάτου», που είχε εισαγάγει ο Μαρξ στην πολιτική φιλοσοφία, η Λούξεμπουργκ δίνει το πραγματικό περιεχόμενο που είναι η απόδοση πλήρους ελευθερίας στο λαό κάτι που του το στερούσε η «δικτατορία της αστικής τάξης». Θεωρεί ότι η «δικτατορία του προλεταριάτου» έχει ως βασικό χαρακτηριστικό την πλήρη δημοκρατία για τα λαϊκά στρώματα. Γιατί «Χωρίς γενικές εκλογές, απεριόριστη ελευθερία του Τύπου και των συγκεντρώσεων, ελεύθερη πάλη των ιδεών, η ζωή γίνεται μια ζωή επιφανειακή όπου η γραφειοκρατία απομένει ως το μόνο ζωντανό στοιχείο».
Αφού ερμηνεύει τα λάθη που έκανε η επαναστατική ηγεσία στην Ρωσία μετά τον Οκτώβρη του 1917, που επέφεραν την εσωτερική όξυνση και υπονόμευσαν το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό, καταθέτει την άποψή της για τη νέα δομή που δημιουργήθηκε: «Υπάρχει λοιπόν στο βάθος μια κυβέρνηση κλίκας, μια δικτατορία είναι αλήθεια. Όχι όμως η δικτατορία του προλεταριάτου, όχι. Αλλά η δικτατορία μιας χούφτας πολιτικών, δηλαδή η δικτατορία με αστική έννοια, με την έννοια της γιακωβινικής κυριαρχίας».
(*) Ο Βλάσης Αγτζίδης είναι διδάκτωρ σύγχρονης Ιστορίας, μαθηματικός,
Από το tvxs.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου