Αμερικανοί Κομμουνιστές εν έτει 2014

Εξετάζεται αλλαγή του ονόματος για να απαλλαγεί από τον χαρακτηρισμό «κομμουνιστικό»

Ο πρόεδρος του CPUSA Σαμ Γουέμπ και αριστερά μέλη του κινήματος διαδηλώνουν στην Καλιφόρνια

«Είναι νόμιμο το Κομμουνιστικό Κόμμα;» αναφέρει μία από τις πρώτες Πιο Συχνές Ερωτήσεις που έχει στην ιστοσελίδα του το Κομμουνιστικό Κόμμα ΗΠΑ (CPUSA). Η απάντηση βεβαίως στην ίδια ιστοσελίδα είναι: «Ναι. Το δικαίωμα να ανήκει κάποιος στο ΚΚ εξασφαλίζεται από την ελευθερία του λόγου και την ελευθερία έκφρασης που εγγυάται το αμερικανικό Σύνταγμα». Οπως όμως εξηγεί παρακάτω, πολλοί φανατικά δεξιοί πολιτικοί, δημοσιογράφοι και επιχειρηματικά συμφέροντα αφήνουν ακόμη σήμερα να εννοηθεί ότι το να είσαι κομμουνιστής είναι παράνομο.

Αμερικανοί Κομμουνιστές εν έτει 2014. Το ΚΚ ΗΠΑ όχι μόνο υπάρχει αλλά και ετοιμάζεται να διοργανώσει το 30ό εθνικό συνέδριό του από 13 ως 15 Ιουνίου στο Σικάγο. Ανάμεσα στα ζητήματα που θα συζητηθούν είναι και η πιθανή αλλαγή του ονόματός του προκειμένου να απαλλαγεί από τον χαρακτηρισμό «κομμουνιστικό», ο οποίος συνεχίζει να φέρνει αρνητικούς συνειρμούς στο μυαλό των περισσότερων Αμερικανών.

Το κόμμα μετράει 95 χρόνια ζωής στις ΗΠΑ. Ιδρύθηκε το 1919 ύστερα από την πρόσκληση του Λένιν προς την αριστερή πτέρυγα του Σοσιαλιστικού Κόμματος των ΗΠΑ να συμμετάσχει στην Κομμουνιστική Διεθνή. Σήμερα επιζεί έχοντας περάσει από σαράντα κύματα - με τελευταία τη διακοπή της χρηματοδότησής του από το ΚΚ της ΕΣΣΔ το 1989 επειδή το ΚΚ ΗΠΑ διαφώνησε με την περεστρόικα και την γκλάσνοστ.

Κατά μία ειρωνεία, τα κεντρικά γραφεία του βρίσκονται στην ακριβή περιοχή Τσέλσι του Μανχάταν, όχι μακριά από τη Γουόλ Στριτ - αποτέλεσμα μιας συμφέρουσας αγοράς κτιρίου προτού το Τσέλσι γίνει της μόδας. Το ΚΚ ΗΠΑ αριθμεί 2.000-3.000 μέλη σήμερα και έχει ως αρχηγό (πρόεδρο, όχι γενικό γραμματέα) τον 68χρονο Σαμ Γουέμπ, ο οποίος στις προεδρικές εκλογές του 2004 υποστήριξε τον Ομπάμα και άλλους Δημοκρατικούς υποψηφίους: θεωρεί και τα δύο μεγάλα κόμματα «καπιταλιστικά» αλλά «οι Δημοκρατικοί είναι προτιμότεροι από τους Ρεπουμπλικανούς».

«Το ΚΚ ΗΠΑ δεν έχει καμία απήχηση σήμερα» λέει στο «Βήμα» ο Βέρνον Πίντερσεν, καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Γκρέιτ Φολς στη Μοντάνα των ΗΠΑ, ο οποίος ειδικεύεται στην ιστορία του κομμουνισμού. «Τα μέλη του είναι μεγάλης ηλικίας και κάνουν μια προσπάθεια να προσελκύσουν νέους. Αλλά το μήνυμά τους, που εμμένει για παράδειγμα στους βιομηχανικούς εργάτες και στην επανάσταση, δεν συγκινεί τους σημερινούς νέους. Το ΚΚ ΗΠΑ υποστηρίζει ότι η κατάσταση είναι τόσο άσχημη που χρειάζεται μια επανάσταση για να αλλάξει, ενώ ο κόσμος επιθυμεί απλώς μεταρρυθμίσεις, όχι επανάσταση».

Με βάση τις έρευνές του ο κ. Πίντερσεν κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το ΚΚ ΗΠΑ δεν έφθασε ποτέ στην ιστορία του τα ποσοστά των ευρωπαϊκών ΚΚ, «πρώτον, γιατί στις ΗΠΑ υπήρχε ευρύτερο περιθώριο για μεταρρυθμίσεις εντός των μεγάλων κομμάτων και, δεύτερον, επειδή στις ΗΠΑ υπήρχε πολύ μεγαλύτερη κοινωνική κινητικότητα στις δεκαετίες του '30 και του '40 από όσο στην Ευρώπη. Χαρακτηριστικό είναι ότι στη διάρκεια της Μεγάλης Υφεσης, όταν περιορίστηκε η κοινωνική κινητικότητα, το ΚΚ ΗΠΑ γνώρισε μεγαλύτερες δόξες».

Στο «απόγειο» του ΚΚ ΗΠΑ, τη δεκαετία του '30, «τρία μέλη του Κογκρέσου ήταν κρυπτοκομμουνιστές, εκλεγμένοι με το Δημοκρατικό Κόμμα, όπως και μερικοί δήμαρχοι κωμοπόλεων» συνεχίζει ο κ. Πίντερσεν. «Στη δεκαετία του '50 με τον μακαρθισμό το κόμμα υπέστη σφοδρή καταστολή, οι ηγέτες του κλείστηκαν στη φυλακή και μετά κράτησε χαμηλό προφίλ για μια εικοσαετία. Σε όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου οι κομμουνιστές υφίσταντο τρομερές διώξεις, οι καριέρες τους καταστρέφονταν. Σήμερα το παλαιό στίγμα έχει εν πολλοίς εξαφανιστεί».

Κομματικό απολίθωμα

«Λέσχη» 2.000 ηλικιωμένων αριστερών
Στον Μεσοπόλεμο το ΚΚ ΗΠΑ διείσδυσε στο συνδικαλιστικό κίνημα, στους νέους, στους διανοουμένους και σε κάποιον βαθμό στους μαύρους. Ως το 1939 είχε 100.000 μέλη. Ακολούθησε η μεγάλη απογοήτευση από το Σύμφωνο μη επίθεσης ανάμεσα στην ΕΣΣΔ και στους ναζιστές και μεταπολεμικά οι ανελέητες διώξεις επί μακαρθισμού. Σήμερα έχει 2.000 μέλη, μόνο δύο επαγγελματικά: τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο. Πολλοί το περιγράφουν ως «λέσχη ηλικιωμένων αριστερών» που αναλίσκονται σε θεωρητικές συζητήσεις.

Αναρχικοί στη Γουόλ Στριτ!

Οι Αμερικανοί συζητούν σήμερα περισσότερο για τις οικονομικές ανισότητες, αλλά για τους περισσοτέρους ο κομμουνισμός παραμένει ένα αποτυχημένο σύστημα. Δεν υπάρχουν ενδείξεις για δυναμική «επιστροφή» του ΚΚ ΗΠΑ στο προσκήνιο. Για παράδειγμα, πολλά στελέχη και μέλη του κινήματος «Καταλάβετε τη Γουόλ Στριτ!» είναι αναρχικοί και όχι κομμουνιστές.  

Χάρβεϊ Κλερ
«Οι πράκτορες της ΕΣΣΔ έβλαψαν το κόμμα»
«Πριν από το πρώτο μισό της δεκαετίας του '30 ο αντίκτυπος του ΚΚ ΗΠΑ ήταν μηδαμινός. Το κόμμα αναμειγνυόταν σε ορισμένα μεγάλα ζητήματα, βοήθησε σε υποθέσεις όπως εκείνη των "Παιδιών του Σκότσμπορο" - εννέα μαύροι έφηβοι κατηγορήθηκαν άδικα και ρατσιστικά για βιασμό στην Αλαμπάμα το 1931 - και ηγήθηκε μερικών απεργιών. Μόνο όμως στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '30 άρχισε να αποκτά ισχυρή παρουσία, επωφελούμενο εν μέρει και από τον φόβο για την άνοδο του φασισμού» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Χάρβεϊ Κλερ, καθηγητής Πολιτικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Εμορι στην Ατλάντα των ΗΠΑ.

«Εκείνη την εποχή το ΚΚ ΗΠΑ διείσδυσε στο συνδικαλιστικό κίνημα, στους νέους, στους διανοουμένους και σε κάποιον βαθμό στους μαύρους. Ως το 1939 είχε 100.000 μέλη - ο υψηλότερος αριθμός μελών στην ιστορία του. Η ανοδική τάση ανακόπηκε λόγω του Συμφώνου μη επίθεσης ανάμεσα στη Σοβιετική Ενωση και στους ναζιστές. Στις δεκαετίες του '40 και του '50 το ΚΚ ΗΠΑ έγινε παρίας. Στη συνέχεια ο ρόλος του ενισχύθηκε αλλά κυρίως επειδή έγινε αντικείμενο επιθέσεων καθώς ο αντικομμουνισμός ήταν μείζον πολιτικό ζήτημα εκείνη την εποχή».

Ο κ. Κλερ, ο οποίος έχει συγγράψει βιβλία για τις σχέσεις των αμερικανών κομμουνιστών με τη σοβιετική κατασκοπεία, θεωρεί ότι η ύπαρξη πρακτόρων της ΕΣΣΔ στις τάξεις του ΚΚ ΗΠΑ έπληξε σημαντικά το κόμμα. «Οι Σοβιετικοί άρχισαν τη στρατολόγηση πρακτόρων στη δεκαετία του '30 και την ενέτειναν στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το ξεσκέπασμα αυτών των ανθρώπων συνέβαλε στην άνοδο του αντικομμουνισμού στις ΗΠΑ». Εξηγεί ότι όταν μετά τον πόλεμο οι Αμερικανοί αποκωδικοποίησαν μηνύματα των Σοβιετικών αποκαλύφθηκε το εύρος της κατασκοπείας. «Πολλοί από τους κατασκόπους ήταν μέλη του ΚΚ ΗΠΑ. Αυτό ενίσχυσε τα αντικομμουνιστικά αισθήματα».

Γιατί το ΚΚ ΗΠΑ δεν απέκτησε ποτέ την απήχηση που είχαν τα ευρωπαϊκά κομμουνιστικά κόμματα; ρωτάμε τον κ. Κλερ. «Στην Ευρώπη τα ΚΚ είχαν μεγάλες βάσεις στα συνδικαλιστικά κινήματα. Επίσης κομμουνιστές αντάρτες συμμετείχαν στην αντίσταση κατά των ναζί και αυτό ενίσχυσε την απήχησή τους. Στις ΗΠΑ δεν ίσχυσαν αυτά».

Από το ΒΗΜΑ.