Τρεις μέρες καίγεται το «σουηδικό μοντέλο»

Ερωτήματα για την επιτυχία ή μη του σουηδικού κοινωνικού μοντέλου φέρνουν ξανά στο προσκήνιο οι ταραχές των τελευταίων ημερών σε προάστια της Στοκχόλμης. Από το βράδυ της Κυριακής και επί τρεις συνεχόμενες νύχτες, ολόκληρες περιοχές της σουηδικής πρωτεύουσας συγκλονίστηκαν από συγκρούσεις μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας και οργισμένων νεαρών που εκτόξευαν πέτρες εναντίον αστυνομικών και πυροσβεστών και πυρπολούσαν αυτοκίνητα και κτήρια.

Στις φλόγες αυτοκίνητα. Η απογοήτευση γέννησε την οργή Μόνο τη νύχτα της Τρίτης προς Τετάρτη ένα αστυνομικό τμήμα δέχθηκε επίθεση ενώ πυρπολήθηκαν δύο σχολεία, ένα πολιτιστικό κέντρο και 30 οχήματα. Είχε προηγηθεί έκκληση του πρωθυπουργού Φρέντρικ Ράινφελντ για ηρεμία και αυτοσυγκράτηση, η οποία δεν είχε όπως απεδείχθη ώρες αργότερα ιδιαίτερη απήχηση.
Οι ταραχές, οι χειρότερες που έχει βιώσει η χώρα εδώ και πολλά χρόνια, φαίνεται ότι πυροδοτήθηκαν από τον θάνατο ενός 69χρονου άνδρα που πυροβολήθηκε και σκοτώθηκε την Κυριακή στο προάστιο Χούσμπι από αστυνομικούς τους οποίους είχε απειλήσει με ματσέτα.
Η αστυνομία δεν είναι βέβαιη για τη σύνδεση αλλά, όπως και να 'χει, η καταγγελία για αστυνομική βία ήταν μόνο η αφορμή. Κοινωνιολόγοι, δημοσιογράφοι αλλά και κυβερνητικοί αξιωματούχοι αναγνωρίζουν ότι στα προάστια, όπου έχει συγκεντρωθεί μεγάλο μέρος του μη προνομιούχου πληθυσμού της χώρας, υπάρχουν συσσωρευμένη απογοήτευση κι οργή για την ανεργία και τη φτώχεια.
 
«Αποκλεισμένοι»

Πολλοί κάτοικοι των προαστίων, σε μεγάλο ποσοστό μετανάστες, νιώθουν ότι είναι αποκλεισμένοι από το δημιουργικό κομμάτι της κοινωνίας και ότι αποτελούν στόχο διακρίσεων -από τους συχνότερους αστυνομικούς ελέγχους μέχρι την περιορισμένη πρόσβαση σε θέσεις εργασίας.
Επειτα από δεκαετίες εφαρμογής του «σουηδικού μοντέλου» με βασικό χαρακτηριστικό τη γενναιοδωρία του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας, η Στοκχόλμη έχει αρχίσει από τα τέλη της δεκαετίας του '90, υπό την πίεση και των οικονομικών συνθηκών, να μειώνει τον κοινωνικό ρόλο του κράτους, γεγονός που προκάλεσε απότομη αύξηση των ανισοτήτων.
Αν και το μέσο βιοτικό επίπεδο παραμένει ένα από τα υψηλότερα στην Ευρώπη, διαδοχικές σουηδικές κυβερνήσεις απέτυχαν να καταπολεμήσουν τη μακροχρόνια ανεργία των νέων και τη φτώχεια που πλήττουν περισσότερο τις κοινότητες των μεταναστών.
Περίπου το 15% του πληθυσμού της χώρας έχει ξένη καταγωγή. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, στο κομμάτι αυτό του πληθυσμού η ανεργία φτάνει το 16%, σε σύγκριση με 6% για τους αυτόχθονες Σουηδούς.
Κατά την αριστερή εφημερίδα «Aftonbladet», οι ταραχές αντιπροσωπεύουν «τη γιγάντια αποτυχία» των κυβερνητικών πολιτικών που ενίσχυσαν τη δημιουργία γκέτο στα προάστια.

(ΠΗΓΕΣ: REUTERS-AWWW.LEMONDE.FR)