Συγκάλυψη για τα βασανιστήρια της CIA

Οι επικεφαλής της υπηρεσίας προέβαλλαν επί τρία χρόνια κάθε λογής εμπόδια στην έρευνα της Γερουσίας

Σε αυτή τη φωτογραφία από τον Μάρτιο του 2008 εμφανίζεται ένας κρατούμενος με κουκούλα σε φυλακή της Μοσούλης. Ο προηγούμενος επικεφαλής της CIA Λίον Πανέτα έχει αναγνωρίσει τις «σοβαρές ευθύνες της Υπηρεσίας» για τις μεθόδους ανάκρισης των κρατουμένων

«Είπατε ψέματα στην Επιτροπή, είπατε ψέματα στον πρόεδρο, είπατε ψέματα στον αμερικανικό λαό» ακουγόταν μια γυναικεία δυνατή φωνή. Τη διέκοψε μια ανδρική:«Κρίναμε ότι προηγείτο η ασφάλεια των εμπιστευτικών πληροφοριών μας». Και πάλι η γυναικεία φωνή, αυτή τη φορά εντονότερη: «...Και έπρεπε να τις παραποιήσετε, να καταφύγετε σε ψέματα; Σε ψέματα;».

Ο διάλογος - αν μπορούμε να τον ονομάσουμε έτσι - διεξήχθη στις 11 του περασμένου Μαρτίου στην αίθουσα μιας επιτροπής της Γερουσίας μεταξύ δύο: της Νταϊάν Φαϊνστάιν, προέδρου της Επιτροπής Πληροφοριών της Γερουσίας, και του αρχηγού της CIA Τζον Μπρέναν. Μόλις είχε τερματιστεί η συζήτηση, σε κλειστή συνεδρίαση, στην ολομέλεια της Επιτροπής για τα βασανιστήρια σε φυλακές του Ιράκ και τον ρόλο της CIA σε αυτά. Θέμα γνωστότατο, και μάλιστα πολυσυζητημένο στις ΗΠΑ και διεθνώς, από εποχής προεδρίας Τζορτζ Γ. Μπους. Εκείνο που δεν ήταν ως σήμερα γνωστό είναι οι προσπάθειες που κατέβαλε όλος σχεδόν ο μηχανισμός των υπηρεσιών πληροφοριών της Αμερικής για να ωραιοποιηθεί η «απάνθρωπη μεθόδευση ανακρίσεων» και να εμφανιστεί ότι τα βασανιστήρια «απέδωσαν θετικούς καρπούς» στην αντιτρομοκρατική εκστρατεία, όπως ισχυρίστηκε ο κ. Μπρέναν στην αρχική κατάθεσή του στην Επιτροπή της κυρίας Φαϊνστάιν.

Κατά τον αρθρογράφο του «American Conservative» ουδέποτε ως σήμερα κρατική υπηρεσία «εν γνώσει της παραποίησε σε τέτοιον βαθμό, σε τέτοια έκταση εθνικής σημασίας πληροφορίες (...), τις οποίες μάλιστα διοχέτευε χωρίς διακοπή ως και στον Λευκό Οίκο».Αποκαλύπτεται τώρα ότι οι ανακριτικές μέθοδοι της CIA δεν είχαν ποτέ την έγκριση του υπουργείου Δικαιοσύνης, όπως απαιτεί ο νόμος, είτε κάποιας αρμόδιας Αρχής. Οταν το 2011 οι σχετικές δραστηριότητες της CIA άρχισαν να διαρρέουν, ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα διέταξε να γίνει «έρευνα σε βάθος» και ακολούθησε ανάλογη εντολή της Επιτροπής Πληροφοριών κατ' ευθείαν στον αρχηγό της, με τη σημείωση η έκθεση να είναι«όσο το δυνατόν πλήρης» και να ετοιμαστεί «σε διάστημα μηνών».

Το τι ακολούθησε είναι μια κωμικοτραγική φάρσα η οποία οπωσδήποτε θα έχει πολιτικές επιπτώσεις (άρχισαν ήδη να εκδηλώνονται). Το γεγονός ότι τρία και πλέον χρόνια μετά τις εντολές για την έρευνα δεν είναι ακόμη έτοιμη η έκθεση - 6.000 σελίδες το προσχέδιό της - δείχνει ασφαλώς κάτι περισσότερο από την απροθυμία των αρμοδίων να φέρουν στη δημοσιότητα τον μεγάλο αριθμό «περιπτώσεων αδικαιολόγητης κακοποίησης»κρατουμένων και τις «παρατυπίες σε βαθμό κακουργήματος» εκ μέρους κρατικών αξιωματούχων («Economist»).

Ας παρακολουθήσουμε τις γενικές γραμμές αυτού του νέου δείγματος επικίνδυνης απειθαρχίας και εθνικής σκοπιμότητας μιας από τις πιο σημαντικές υπηρεσίες του αμερικανικού κράτους, όπως το παρουσίασαν εκλεκτικά ο Τύπος και τα αμερικανικά ΜΜΕ.

Τον Ιανουάριο του 2009 ο Μπαράκ Ομπάμα προτού ορκιστεί πρόεδρος δηλώνει ότι είναι«αντίθετος στην αναμόχλευση του παρελθόντος». Τέσσερις μήνες αργότερα αλλάζει γνώμη - αλλά δεν θα τιμωρήσει στελέχη της CIA -, καθώς έρχονται στο φως νέα στοιχεία για τις «απάνθρωπες ακρότητες» στις ανακρίσεις μουσουλμάνων κρατουμένων. Είχε προηγηθεί η απόφαση της Επιτροπής Πληροφοριών της Γερουσίας να ερευνήσει την υπόθεση και«να έχει αποτέλεσμα εντός ενός έτους».

Τον Αύγουστο η πρόεδρος της Επιτροπής κυρία Φαϊνστάιν, στην οποία η CIA είχε παραδώσει «ακατέργαστο υλικό 6.000 σελίδων ηλεκτρονικών καταχωρίσεων», ζητεί από τον υπουργό Δικαιοσύνης Ερικ Χόλντερ να μην ανοίξει τον «φάκελο πιθανών παρεκτροπών» της CIA επειδή, όπως αφήνει να εννοηθεί, μπορεί να μην υπάρξει αποτέλεσμα «καθαρό από νομικής πλευράς». Ο υπουργός απάντησε ότι έχει καθήκον να κάνει ανακρίσεις. Η Επιτροπή Φαϊνστάιν είχε επισημάνει «κάποιες περίεργες ενέργειες»αξιωματούχων της CIA.

Τον Φεβρουάριο του 2010 η Επιτροπή διαπιστώνει ότι «εξαφανίστηκαν 870 έγγραφα από υπολογιστή» και τον Μάιο ανακαλύπτει την «αδικαιολόγητη εξαφάνιση 60 ακόμη εγγράφων». Ο Λευκός Οίκος προκαλεί τη γέννηση ερωτημάτων όταν σπεύδει να ανακοινώσει ότι δεν ευθύνεται για τις εξαφανίσεις και η CIA εκφράζει τη λύπη της για τις«απώλειες εγγράφων αλλά δεν ευθύνεται γι' αυτές».

Ανάμεσα στα έγγραφα που «εξαφανίστηκαν» ήταν και η έκθεση για τα βασανιστήρια που είχε συνταχθεί όταν αρχηγός της CIA ήταν ο Λίον Πανέτα («Εκθεση Πανέτα»), στην οποία ρητά τονιζόταν ότι υπάρχουν «σοβαρές ευθύνες της υπηρεσίας» για τις ανακρίσεις κρατουμένων. Τον Ιούλιο του 2011 το υπουργείο Δικαιοσύνης «κλείνει την ανακριτική διαδικασία» αλλά δεν ανακοινώνει τα συμπεράσματά του ούτε καν στην Επιτροπή της Γερουσίας. Λίγες ημέρες αργότερα από την Επιτροπή διοχετεύονται στα ΜΜΕ πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες «δεν υπάρχουν αποδείξεις» ότι τα βασανιστήρια της CIA απέδωσαν «πολύτιμες πληροφορίες», όπως ισχυρίζονται οι άνθρωποι της υπηρεσίας.

Το ζήτημα επανέρχεται με δήλωση των γερουσιαστών Φαϊνστάιν και Καρλ Λέβιν ότι «η προωθημένη τεχνική ανακρίσεων της CIA» δεν βοήθησε στην ανακάλυψη τρομοκρατών, καταρρίπτοντας έτσι τους ισχυρισμούς της CIA ότι χάρη σε αυτή την «προωθημένη τεχνική», δηλαδή τα βασανιστήρια, η υπηρεσία «άντλησε πολύτιμες πληροφορίες» -ισχυρισμούς στους οποίους είχε καταφύγει ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους και διατύπωσαν στην Επιτροπή Φαϊνστάιν τα ρεπουμπλικανικά μέλη της. Τον Δεκέμβριο του 2012 η Επιτροπή αποφασίζει - με μειοψηφία των Ρεπουμπλικανών - να αρχίσει ο αποχαρακτηρισμός των 6.000 εγγράφων, ελπίζοντας ότι θα ολοκληρωθεί σε έναν χρόνο. Τον Ιανουάριο του 2013 καλείται να καταθέσει στην Επιτροπή ο νέος αρχηγός της CIA Τζον Μπρέναν αλλά προκαλεί αίσθηση όταν δηλώνει ότι δεν είναι «απολύτως ενήμερος»για το ζήτημα των ανακρίσεων. Τον βοηθά η Επιτροπή, του δίνει «σημείωμα» περίπου 300 σελίδων με τα «πρώτα συμπεράσματα (...) από την ανάγνωση μερικών εγγράφων», και όταν ο Μπρέναν επανέρχεται στην Επιτροπή τον Φεβρουάριο ομολογεί ότι «η ανάγνωση του σημειώματος δημιουργεί σοβαρά ερωτήματα. Δεν γνωρίζω τι είναι γεγονός και τι δεν είναι αλήθεια. Θα πρέπει να μελετήσω τα έγγραφα...».

Πόλεμος δηλώσεων
Αλληλοκατηγορίες για χάκερ
Τον Ιούνιο του 2013 παρενέβη στην υπόθεση των βασανιστηρίων το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Με «άκρως απόρρητη» επιστολή στην Νταϊάν Φαϊνστάιν ζητεί από την επιτροπή της να μην προχωρήσει στον αποχαρακτηρισμό των εγγράφων επειδή υπάρχει «κίνδυνος να αποκαλυφθεί η συνεργασία της CIA με ξένες υπηρεσίες πληροφοριών, να απειληθούν αμερικανοί διπλωμάτες και να θιγούν οι διεθνείς σχέσεις μας». Την ίδια ημέρα Ρεπουμπλικανοί γερουσιαστές κατηγορούν την κυρία Φαϊνστάιν ότι διοχετεύει στα ΜΜΕ«ανακριβείς πληροφορίες» και ότι «θέτει σε κίνδυνο» τους αμερικανούς διπλωμάτες στο εξωτερικό. Η «απάντηση» έρχεται με τη μορφή δηλώσεων ανώνυμης πηγής: Η CIA δεν έκανε χρήση προειδοποιήσεων των ίδιων των υπαλλήλων της οι οποίοι «αναγνωρίζουν λάθη και απαράδεκτες μεθοδεύσεις» στις ανακρίσεις. Στο σημείο αυτό, φθινόπωρο 2013, ξεσπά ένας αστείος πόλεμος μεταξύ επιτροπής και CIA. Η CIA αρνείται να παραδώσει στην επιτροπή την «έκθεση Πανέτα», την κατηγορεί ότι «έβαλε χάκερ» στο ηλεκτρονικό δίκτυο της Υπηρεσίας και η κυρία Φαϊνστάιν απαντά ότι είναι η CIA που χρησιμοποιεί χάκερ στα ηλεκτρονικά της επιτροπής και ότι «παρακολουθεί τα μέλη της».

Υποσχέσεις
Πόντιος Πιλάτος ο Ομπάμα
Τον περασμένο Φεβρουάριο είχαμε μια όχι πολύ διακριτική παρέμβαση του Λευκού Οίκου. Να μην αποχαρακτηριστούν όλα τα έγγραφα της CIA, να μη δοθούν στη δημοσιότητα τα συμπεράσματα της επιτροπής και την τελική επιλογή να την κάνει ο πρόεδρος Ομπάμα. Ο αρχηγός της CIA Τζον Μπρέναν ομολόγησε ότι «έγιναν απαράδεκτης μορφής ανακρίσεις» και ότι «έλαβε μέτρα» αλλά η δημοκρατική πλειοψηφία της επιτροπής δεν υποχώρησε. Στις 11 Μαρτίου η κυρία Φαϊνστάιν καταγγέλλει τη CIA ότι παραβιάζει το Σύνταγμα καθώς και την «προεδρική απόφαση η οποία απαγορεύει στη CIA να ενεργεί παρακολουθήσεις και έρευνες στο εσωτερικό».

Ο πρόεδρος Ομπάμα δηλώνει ότι «δεν παρεμβαίνει στη διαμάχη της επιτροπής με τη CIA»αλλά δέχεται επίθεση από τους Ρεπουμπλικανούς. Στις 31 Μαρτίου η «Washington Post» αποκαλύπτει ότι η επιτροπή Φαϊνστάιν διαπίστωσε ότι «η CIA επανειλημμένα και σκόπιμα είπε ψέματα στο Κογκρέσο για τα βασανιστήρια» και την επομένη η επιτροπή με ψήφους 11-3 ενέκρινε τον αποχαρακτηρισμό της έκθεσης των 6.208 σελίδων και της 481 σελίδων περίληψης.

Τον αποχαρακτηρισμό θα κάνει η CIA και ελπίζεται το «τελικό πακέτο» να είναι έτοιμο ως τις εκλογές του Νοεμβρίου, αν δεν υπάρξουν πάλι «περίεργες παρεμβάσεις».

Από ΤΟ ΒΗΜΑ.